JavaScript – co to jest?

JavaScript – definicja

JavaScript to wszechstronny, wysokopoziomowy język programowania skryptowego, który jest jednym z kluczowych technologii używanych w tworzeniu stron internetowych. Został opracowany przez Brendana Eicha w 1995 roku i jest zarządzany przez organizację ECMA International jako standard ECMAScript. JavaScript jest językiem dynamicznie typowanym, co oznacza, że typy danych są określane w czasie wykonywania programu, a nie w czasie kompilacji.

Kluczowe cechy JavaScript:

Dynamiczność: JavaScript jest dynamicznie typowany, co oznacza, że typy zmiennych są określane w czasie wykonywania programu.
Interaktywność: Umożliwia tworzenie interaktywnych stron internetowych poprzez manipulację DOM (Document Object Model) w przeglądarce.
Wszechstronność: Jest używany zarówno po stronie klienta (frontend), jak i po stronie serwera (backend) przy użyciu platform takich jak Node.js.
Obiektowość: JavaScript wspiera programowanie obiektowe, co umożliwia tworzenie złożonych aplikacji z użyciem obiektów i klas.
Funkcje wyższego rzędu: Funkcje w JavaScript mogą być przekazywane jako argumenty do innych funkcji, zwracane przez inne funkcje i przechowywane w zmiennych.

JavaScript – historia

JavaScript powstał w 1995 roku w firmie Netscape Communications, gdzie Brendan Eich stworzył język w ciągu zaledwie 10 dni. Pierwotnie nazwany Mocha, a potem LiveScript, został ostatecznie przemianowany na JavaScript jako część strategii marketingowej Netscape, mającej na celu wykorzystanie popularności języka Java, mimo że JavaScript i Java to zupełnie różne technologie.

W 1996 roku Microsoft wprowadził swoją wersję JavaScript, nazwaną JScript, do przeglądarki Internet Explorer 3.0, co rozpoczęło erę kompatybilności i standardów dla języka. Aby zapewnić jednolitość między różnymi implementacjami JavaScript, Netscape przekazało język organizacji ECMA International, co zaowocowało stworzeniem standardu ECMAScript w 1997 roku. Pierwsza edycja standardu ECMAScript (ECMA-262) stała się podstawą dla wszystkich przyszłych wersji JavaScript.

W latach 2000 JavaScript zyskał na popularności dzięki technologii Ajax (Asynchronous JavaScript and XML), która umożliwiła tworzenie bardziej dynamicznych i interaktywnych stron internetowych. Powstały również popularne biblioteki i frameworki, takie jak jQuery, które uprościły pracę z JavaScript, szczególnie w kontekście manipulacji DOM i obsługi zdarzeń. Te innowacje znacznie zwiększyły możliwości JavaScript i ułatwiły jego stosowanie w różnych projektach webowych.

Nowa era JavaScript rozpoczęła się w 2009 roku wraz z wprowadzeniem Node.js, platformy umożliwiającej uruchamianie JavaScript po stronie serwera. Dzięki Node.js JavaScript stał się wszechstronnym językiem programowania, który można używać zarówno po stronie klienta, jak i serwera. W 2015 roku wprowadzenie ES6 (ECMAScript 2015) przyniosło wiele nowych funkcji i usprawnień, takich jak let/const, klasy, moduły, strzałkowe funkcje i obietnice, co znacznie zwiększyło możliwości języka.

Obecnie JavaScript jest stale rozwijany, a nowe wersje ECMAScript wprowadzane są co roku, dodając kolejne usprawnienia i funkcje. Język ten jest podstawą nowoczesnego web developmentu, a frameworki takie jak Angular, React i Vue.js umożliwiają tworzenie zaawansowanych aplikacji jednostronicowych (SPA). Dzięki ciągłej ewolucji i adaptacji JavaScript pozostaje kluczowym narzędziem dla programistów na całym świecie, umożliwiając tworzenie zarówno prostych skryptów, jak i złożonych aplikacji internetowych i serwerowych.

Do czego służy JavaScript?

JavaScript jest wszechstronnym językiem programowania, który znajduje zastosowanie w wielu różnych obszarach technologii informacyjnych. Oto główne zastosowania JavaScript:

1. Interaktywność stron internetowych

JavaScript pozwala na tworzenie dynamicznych i interaktywnych elementów na stronach internetowych. Może być używany do manipulacji DOM (Document Object Model), co pozwala na aktualizację zawartości strony bez konieczności jej przeładowywania. Przykłady obejmują animacje, rozwijane menu, walidację formularzy, okna modalne i wiele innych.

2. Aplikacje jednostronicowe (SPA)

JavaScript jest kluczowym elementem aplikacji jednostronicowych (SPA), które oferują płynne, dynamiczne doświadczenia użytkownika bez przeładowywania całej strony. Frameworki takie jak React, Angular i Vue.js umożliwiają tworzenie złożonych, interaktywnych aplikacji webowych, które działają jak aplikacje desktopowe.

3. Programowanie po stronie serwera

Dzięki platformie Node.js, JavaScript może być używany do tworzenia serwerów i aplikacji backendowych. Node.js umożliwia obsługę zapytań HTTP, zarządzanie bazami danych, tworzenie API i wykonywanie zadań serwerowych. Jest to szczególnie przydatne do budowy pełnych stosów JavaScript (MEAN/MERN stack).

4. Aplikacje mobilne

JavaScript, w połączeniu z frameworkami takimi jak React Native i Ionic, może być używany do tworzenia aplikacji mobilnych na różne platformy, w tym iOS i Android. Dzięki tym narzędziom, deweloperzy mogą pisać kod raz i wdrażać go na różnych systemach operacyjnych.

5. Aplikacje desktopowe

JavaScript może być również używany do tworzenia aplikacji desktopowych dzięki technologiom takim jak Electron. Electron umożliwia tworzenie aplikacji na systemy Windows, macOS i Linux przy użyciu HTML, CSS i JavaScript. Przykładem takiej aplikacji jest Visual Studio Code.

6. Gry przeglądarkowe

JavaScript jest szeroko stosowany w tworzeniu gier działających w przeglądarce. Silniki gier takie jak Phaser, Three.js (do grafiki 3D) i Babylon.js umożliwiają tworzenie zarówno prostych, jak i zaawansowanych gier bez potrzeby instalowania dodatkowego oprogramowania.

7. Automatyzacja zadań i skrypty

JavaScript może być używany do automatyzacji różnych zadań i pisania skryptów. Narzędzia takie jak Puppeteer umożliwiają automatyzację działań w przeglądarkach, co jest przydatne w testowaniu aplikacji webowych, zbieraniu danych i innych zadaniach automatyzacji.

8. Internet Rzeczy (IoT)

JavaScript jest także używany w projektach IoT do programowania urządzeń i czujników. Platformy takie jak Johnny-Five i Node-RED umożliwiają tworzenie oprogramowania dla urządzeń IoT z użyciem JavaScript.

Narzędzia JavaScript

Świat JavaScriptu oferuje szeroki wachlarz narzędzi, które usprawniają proces tworzenia i programowania. Wybór odpowiednich narzędzi zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji programisty, jak również od specyfiki projektu.

Aby ułatwić nawigację w tym bogatym ekosystemie, przedstawię kilka kategorii narzędzi wraz z popularnymi przykładami:

1. Edytory kodu:

Stanowią podstawę warsztatu każdego programisty. Umożliwiają pisanie, edytowanie i formatowanie kodu JavaScriptu.
Popularne opcje to: Visual Studio Code, Sublime Text, Atom, WebStorm.

2. Narzędzia do debugowania:

Niezbędne do wykrywania i usuwania błędów w kodzie.
Przykładowe narzędzia to: Chrome DevTools, Firefox Developer Tools, Safari Web Inspector.

3. Frameworki i biblioteki:

Zapewniają gotowe komponenty i moduły, które ułatwiają i przyspieszają tworzenie aplikacji webowych.
Popularne frameworki to: React, Angular, Vue.js, a biblioteki to: jQuery, Bootstrap, Moment.js.

4. Narzędzia do testowania:

Pomagają w pisaniu i uruchamianiu testów jednostkowych, integracyjnych i funkcjonalnych, co zapewnia wysoką jakość kodu.
Przykładowe narzędzia to: Jest, Mocha, Chai, Karma.

5. Narzędzia do minifikacji i kompilacji:

Zmniejszają rozmiar plików JavaScript, co poprawia wydajność strony internetowej.
Popularne narzędzia to: UglifyJS, Webpack, Gulp.

6. Narzędzia do zarządzania pakietami:

Ułatwiają instalowanie, aktualizowanie i zarządzanie zależnościami w projekcie.
Przykładowe narzędzia to: npm, yarn, Bower.

7. Narzędzia do wdrażania:

Automatyzują proces wdrażania kodu na serwerze produkcyjnym.
Popularne narzędzia to: Git, Jenkins, Travis CI.

8. Narzędzia do monitorowania:

Umożliwiają śledzenie wydajności i błędów aplikacji webowej w czasie rzeczywistym.
Przykładowe narzędzia to: New Relic, Sentry, AppDynamics.

9. Narzędzia do współpracy:

Ułatwiają pracę zespołową nad projektami programistycznymi.
Popularne narzędzia to: GitHub, GitLab, Bitbucket.

10. Narzędzia edukacyjne:

Dostarczają zasobów i materiałów do nauki języka JavaScript.
Przykładowe strony to: Mozilla Developer Network (MDN), JavaScript Info, freeCodeCamp.

Popularne frameworki JavaScript

Obecnie na rynku dostępnych jest wiele frameworków JavaScript, które ułatwiają i przyspieszają tworzenie dynamicznych i interaktywnych stron internetowych oraz aplikacji webowych.

Wybór odpowiedniego frameworka zależy od specyfiki projektu, doświadczenia programisty i indywidualnych preferencji.

Poniżej przedstawiam trzy najpopularniejsze frameworki JavaScript w 2024 roku wraz z ich krótką charakterystyką:

1. React:

Tworzony i rozwijany przez Facebooka.
Stosowany do tworzenia interfejsów użytkownika (UI) oraz aplikacji jednostronicowych (SPA).
Bazuje na komponentach, które ułatwiają tworzenie modularnego i wielokrotnego użytku kodu.
Posiada dużą społeczność i bogaty ekosystem bibliotek i narzędzi.

2. Angular:

Tworzony i rozwijany przez Google.
Stosowany do tworzenia kompleksowych aplikacji webowych o architekturze MVC (Model-View-Controller).
Oferuje strukturę i bezpieczeństwo, co czyni go dobrym wyborem dla dużych projektów.
Posiada wbudowane narzędzia do debugowania, testowania i wdrażania.

3. Vue.js:

Progresywny framework JavaScript stworzony przez Evana You.
Łączy prostotę i elastyczność z funkcjonalnością.
Stosowany do tworzenia interfejsów użytkownika (UI) oraz aplikacji jednostronicowych (SPA).
Łatwy do nauczenia i użytkowania, a przy tym oferuje dużą swobodę programowania.

JavaScript w Shopify

JavaScript odgrywa istotną rolę w rozbudowaniu funkcjonalności sklepów internetowych tworzonych na platformie Shopify (migracja do Shopify),. Istnieją dwa główne sposoby wykorzystania JavaScriptu w Shopify:

1. Edycja theme.liquid i dodawanie własnego kodu JavaScript:

Shopify Liquid pozwala na edycję plików szablonów theme.liquid, które definiują wygląd i strukturę sklepu.
W tych plikach można osadzać własny kod JavaScript, aby dodać niestandardowe funkcjonalności.
Na przykład, można użyć JavaScriptu do:
- Dodania animowanych efektów do elementów sklepu.
- Stworzenia interaktywnych formularzy.
- Zrealizowania niestandardowych walidacji danych wprowadzanych przez klientów.
- Wprowadzenia niestandardowych rozwiązań związanych z koszykiem i finalizacją zamówienia.

2. Korzystanie z aplikacji i motywów z Shopify App Store:

wiele aplikacji i motywów dostępnych w Shopify App Store wykorzystuje JavaScript do rozszerzenia funkcjonalności sklepu.
Te aplikacje i motywy często zawierają gotowe rozwiązania, które można łatwo wdrożyć do sklepu bez konieczności pisania własnego kodu.
Na przykład, można znaleźć aplikacje dodające czaty online, moduły do odzyskiwania porzuconych koszyków, narzędzia do śledzenia zamówień, czy rozwiązania do wyświetlania powiadomień o promocjach.

Oceń post